Pamiętasz swój pierwszy samochód? Niektórzy odpowiedzą z melancholią: „tak”. Być może był to model całkowicie analogowy, z głośnym silnikiem i dymiącą rurą wydechową. Dla innych przełomem był już samochód z klimatyzacją i tempomatem. A w przypadku młodszego pokolenia pierwszy samochód prawdopodobnie miał już wiele systemów elektronicznych oznaczonych trudnymi do zapamiętania akronimami.

Ciągła ewolucja

W ciągu ostatnich trzydziestu lat motoryzacja przeszła głęboką transformację w wyniku rozwoju technologii i cyfryzacji. W latach 90. pojazdy były zasadniczo analogowe: miały mechaniczne elementy sterujące, deski rozdzielcze pełne były przycisków ze wskaźnikami, a systemy bezpieczeństwa sprowadzały się do pasów bezpieczeństwa, a w niektórych przypadkach do poduszek powietrznych lub systemów ABS. Jakość oraz bezpieczeństwo zależały głównie od inżynierii mechanicznej, a elektronika odgrywała znikomą rolę.

Pomimo istnienia komputerów pokładowych – znanych jako ECU (elektroniczne moduły sterujące) – od późnych lat 60., ich prawdziwa ewolucja i ekspansja nastąpiły dopiero w latach 90., wraz z wprowadzeniem asystentów jazdy, nawigacji GPS, czujników parkowania czy systemów hamowania awaryjnego. Następnie kamery oraz radary zwiększyły bezpieczeństwo i wydajność, a w pojazdach zaczęło pojawiać się wiele wyspecjalizowanych modułów sterujących.

Kulminacją tej ewolucji była koncepcja Software Defined Vehicle (SDV): pojazdy definiowane programowo, których możliwości i funkcjonalność są stale aktualizowane. Można powiedzieć, że pojazdy te są jak smartfon na kółkach.

Mobilność dla wszystkich

Jednak nie wszyscy poruszają się samochodem. Transport publiczny również bardzo się rozwinął dzięki zróżnicowanym systemom płatności, informacjom w czasie rzeczywistym, a także dostępności wi-fi w pojazdach. Równolegle pojawiły się nowe środki mobilności miejskiej, takie jak hulajnogi i rowery do wynajęcia, a także taksówki na aplikację, które oferują praktyczne oraz zrównoważone alternatywy.

Miasta w coraz większym stopniu polegają na lżejszych środkach transportu, aby ograniczyć zanieczyszczający ruch w centrach miast. Transformacja ta była możliwa tylko dzięki postępowi technologicznemu, który doprowadził do powstania platform do zarządzania wynajmem samochodów, pozwalających kontrolować przejazdy i optymalizować dostępność.

Obecnie miasta oferują całą paletę opcji mobilności, które umożliwiają wybranie przez mieszkańców najwygodniejszego sposobu poruszania się.

Wyzwania związane z mobilnością w mieście

Pomimo zróżnicowania opcji współistnienie wielu środków transportu może prowadzić do konfliktów w przestrzeni publicznej. Samochody, transport publiczny, rowery, hulajnogi, taksówki na aplikację oraz piesi często rywalizują o infrastrukturę, która nie zawsze jest przygotowana na ten poziom różnorodności.

To wspólne użytkowanie może prowadzić do korków i ryzyka wypadków, takich jak potrącenia z ucieczką, których liczba rośnie, a także do zbyt dużej liczby taksówek na aplikację, podnoszących natężenie ruchu miejskiego.

A co by się stało, gdyby wszyscy uczestnicy ruchu byli połączeni?

Wyobraź sobie, że twój samochód może komunikować się z innymi pojazdami, autobusami, rowerami, a nawet pieszymi. Wyobraź sobie, że zbliżasz się do skrzyżowania, a twój samochód ostrzega Cię, że na drogę za chwilę wybiegnie dziecko. Albo że ruch automatycznie dostosuje się, aby umożliwić przejazd karetce pogotowia.

To już nie jest fikcja. Projekty badające technologię Vehicle-to-Everything (V2X) są obecnie realizowane w całej Europie. Systemy te zapewniają komunikację między pojazdami a infrastrukturą w celu koordynacji ruchu w czasie rzeczywistym.

W Portugalii wyróżniają się projekty C-ROADS Portugal i C-STREETS, które są zgodne z wytycznymi unijnej platformy C-ROADS. Inicjatywy te umożliwiły przetestowanie rozwiązań takich jak zarządzanie sygnalizacją świetlną w celu poprawy płynności oraz bezpieczeństwa ruchu.

Na przykład technologia V2X umożliwia pojazdom dostosowanie prędkości, aby uniknąć kolizji na skrzyżowaniach bądź otrzymywać informacje o robotach drogowych, tymczasowych ograniczeniach prędkości i zbliżających się pojazdach uprzywilejowanych. Celem jest promowanie bezpieczniejszej oraz bardziej zrównoważonej mobilności poprzez koordynację ruchu pojazdów ratunkowych, a także skrócenie czasu przejazdów.

Technologia w służbie mobilności

Technologie te nie mają na celu kontrolowania kierowców, ale zwiększenie bezpieczeństwa i wygody mobilności w mieście, pomagając jednocześnie w redukcji emisji oraz w tworzeniu inteligentniejszych miast.

Stopniowe wdrażanie tych rozwiązań jest wciąż na wczesnym etapie, ale podstawy zostały już stworzone. Wkrótce pojazdy będą w stanie automatycznie dostosowywać się do warunków drogowych i szybko reagować na nieprzewidziane zdarzenia.

Przyszłość mobilności

Połączona mobilność staje się rzeczywistością. Pierwsze kroki zostały już podjęte, a miasta przyszłości będą charakteryzować się rozwiązaniami integrującymi autonomiczne pojazdy, inteligentną infrastrukturę i usługi multimodalne.

Możliwe, że następne pokolenie w ogóle nie będzie potrzebowało tego pierwszego samochodu, ponieważ opcje współdzielonej i inteligentnej mobilności zostaną w pełni zintegrowane z tkanką miejską. Dla przyszłych pokoleń połączona mobilność będzie tak naturalna, jak dziś posiadanie smartfona.

Bruno Gonçalves

Dyrektor ds. rozwoju inteligentnych systemów transportowych w Portugalii | GMV