Przyjedzie autobus? Wprowadzenie do planowania i optymalizacji transportu publicznego przy ograniczonych zasobach

W ogólnym zarysie można podzielić planowania transportu publicznego na trzy etapy: planowanie strategiczne, planowanie operacyjne oraz planowanie a posteriori, czyli w następstwie.

Strategiczne planowanie transportu publicznego to dziedzina związana z planowaniem przestrzennym; obejmuje ona projektowanie sieci transportowej, określanie tras i rozkładów jazdy.

Określenie topologii — tj. linii i przystanków, które będą tworzyły sieć transportową — może być decyzją łatwo odwracalną w przypadku autobusów, ale w przypadku systemów takich jak szybka komunikacja autobusowa (BRT), kolej miejska (LTR) czy metro decyzje te mają charakter bardziej nieodwracalny.

Po określeniu układu linii i przystanków, kolejnym krokiem jest zdefiniowanie tras, które będą operować na tych liniach. Na trasie o układzie liniowym w większości przypadków stosuje się ruch w obu kierunkach.

Dla wszystkich linii, tras i przystanków ustala się rozkłady jazdy z podaniem godzin dla każdego z przystanków sieci. W tym celu ustala się godziny przejazdów lub odjazdów; przejazd obejmuje ustalony ciąg przystanków w określonej kolejności.

Planowanie operacyjne obejmuje rozdysponowanie pojazdów i rozdysponowanie prowadzących, a także harmonogram zmian.

Rozdysponowanie pojazdu to liczba przejazdów, które dany pojazd ma wykonać podczas jednej doby. Analogicznie: rozdysponowanie prowadzących to liczba przejazdów, które prowadzący mają wykonać podczas jednej doby.

Przy tworzeniu powyższych należy wziąć pod uwagę wszystkie obowiązujące ograniczenia, zarówno prawne (maksymalny czas pracy, przerwy itp.), jak i operacyjne (lokalizacja baz, skomunikowanie z innymi liniami, synchronizacja różnych linii na poszczególnych przystankach, konserwacja zapobiegawcza i naprawcza, tankowanie itp.).

Harmonogram zmian to narzędzie, które pozwala operatorowi transportu publicznego na monitoring godzin przepracowanych przez prowadzących i innych pracowników, w celu zapewnienia spełnienia różnych wymogów (umowy, skrócony czas pracy, urlopy, pozwolenia, osobiste preferencje i ograniczenia), jak również w celu zrównoważenia obciążenia pracą różnych pracowników.

Opisane powyżej problemy stanowiły przez lata poważny kłopot dla władz i operatorów transportu publicznego. Skomplikowane sudoku którego rozwiązanie staje się wykładniczo bardziej skomplikowane im większa sieć i flota.

Tradycyjnie wykorzystywane są różne narzędzia, od planowania w postaci dokumentacji papierowej po niepołączone bazy danych, co wiąże się z bardzo pracochłonnymi czynnościami, trudnym do ogarnięcia rejestrem danych historycznych i silną zależnością od „guru” czy eksperta w dziedzinie planowania, który po latach radzenia sobie z tą problematyką staje się absolutnie niezbędny organizacjach.

W celu umożliwienia skutecznego i wydajnego zarządzania planowaniem oraz optymalizacji ograniczonych zasobów GMV oferuje władzom i operatorom transportu publicznego pakiet GMV Planner. Jest to zestaw narzędzi opartych na skutecznych algorytmach matematycznych, który umożliwia zarządzanie różnymi aspektami planowania w prosty i efektywny sposób; uwalniając w ten sposób ekspertów od żmudnych zadań; aby mogli poświęcić czas na inne zadania o większej wartości dodanej dla organizacji.

Autor: Iker Estébanez